Pojęcie zdrowia wg. WHO (z roku 1946)
Zdrowie ro pełen dobrostan fizyczny, psychiczny i społeczny, a nie tylko brak choroby czy niedomagania.
Aspekty zdrowia: fizyczne, psychiczne i społeczne
- Fizyczne – prawidłowe funkcjonowanie układów i narządów ciała.
- Psychiczne – doskonałe zdrowie umysłowe i emocjonalne (zdolność do jasnego i logicznego myślenia, zdolność rozpoznawania emocji i okazywania uczuć).
- Społeczne – umiejętność nawiązywania i utrzymywania więzi międzyludzkich.
Koncepcja zdrowia Lalonda
Koncepcja zdrowia Lalonda jest najbardziej wpływową koncepcję uwarunkowań stylu zdrowia. Pozwala na uporządkowanie każdego czynnika, któremu można przypisać pozytywny lub negatywny wpływ na stan zdrowia (pola zdrowia Lalonda).
Styl życia
Styl życia - czynniki ryzyka związane z decyzją jednostki, czyli zachowania człowieka przekładając się na dobry lub zły stan zdrowia.
Nasz styl życia ma ponad 50% wpływ na stan naszego zdrowia, czyli nasze decyzje mają ponad 50% wpływ na nasze zdrowia.
Czynniki środowiskowe
Czynniki środowiskowe – czynniki działające poza organizmem człowieka a wpływające na jego zdrowia (zatrucie wody, powietrza). Ten czynnik ma ok. 20 % wpływ na nas stan zdrowia.
Opieka zdrowotna
Opieka zdrowotna – pole to obejmuje zasoby i procedury działania instytucji powołanych do działań na rzecz zdrowia.
Opieka zdrowotna ma 10% wpływ na stan naszego zdrowia.
Czynniki genetyczne
Czynniki genetyczne – obejmuje czynniki biologiczne (genetyczne) każdej jednostki, procesy jej dojrzewania i starzenia się a także ogół złożonych wewnętrznych systemów, które można wyróżnić w organizmie człowieka.
Czynniki genetyczne mają 16 % wpływ na stan naszego zdrowia.
Definicja choroby
Choroby nazywamy nieproporcjonalne do wieku uszkodzenie struktury i funkcji narządu lub zespołu narządów naszego ciała (przeciwieństwo zdrowia)
Promocja zdrowia
Definicja 1: Promocja zdrowia, to proces umożliwiający każdemu człowiekowi zwiększenie oddziaływania na własne zdrowie, jego poprawę i utrzymania. Celem jest umocnienie zdrowie pozytywnego, czyli wzrost sprawności fizycznej, psychicznej i społecznej oraz uzasadnionego dobrego samopoczucia.
Definicja 2: Promocja zdrowia to proces skupiający jednostki, społeczności lokalne i sektory życia społeczno-gospodarczego, które mają wpływ na zdrowie oraz zmierzają wspólnie do określenia i realizacji polityki zdrowia publicznego.
Cel promocji zdrowia
Głównym celem promocji zdrowia jest podnoszenia świadomości jednostki i społeczeństwa dotyczące zdrowia i czynników dotyczących zdrowia.
Profilaktyka zdrowotna
Profilaktyka zdrowotna – to działanie mające na celu zapobiegania chorobom poprzez ich wczesne wykrycia i leczenie.
Fazy profilaktyki zdrowotnej:
- Profilaktyka wczesna
- Profilaktyka pierwotna
- Profilaktyka wtórna
- Profilaktyka trzeciej fazy
Profilaktyka wczesna
Zapobieganie powstawaniu niekorzystnych warunków oraz zachowań (społecznie, kulturowe i ekonomiczne), które przyczyniają się do podwyższenia ryzyka chorób.
Czynniki fizyczne:
- Utrwalanie prawidłowych wzorców zdrowego stylu życia (fizyczne).
- Im interwencja jest wcześniejsza, tym bardziej skuteczna.
Profilaktyka pierwotna (I faza)
Ma na celu redukcję prawdopodobieństwa wystąpienia choroby oraz zaburzeń zdrowotnych i pewnych odstępstw od dobrego stanu zdrowia poprzez przeciwdziałanie szkodliwym warunkom zanim one będą zdolne wywoływać chorobę.
Zapobieganie chorobom poprzez kontrolowanie czynników ryzyka.
Podział profilaktyki pierwotnej: profilaktyka swoista i nieswoista.
- Profilaktyka swoista – zapobieganie konkretnej chorobie.
- Profilaktyka nieswoista – wszelkie działania zapobiegające wielu chorobom.
Profilaktyka wtórna (II faza)
Zapobieganie konsekwencję choroby poprzez jej wcześniejsze wykrycie i leczenie za pomocą badań przesiewowych (badanie skriningowe).
Badanie przesiewowe – zorganizowana akcja polegająca na wczesnym wykryciu w populacji chorób lub stanów patologicznych za pomocą stosowanych masowo prostych testów diagnostycznych.
Profilaktyka trzeciej fazy
Wszystkie działania ma zadanie zatrzymania choroby, zapobiegania skutkom przebytej choroby oraz przeciwdziałanie nawrotom choroby i powtórnej hospitalizacji.
Profilaktyka trzeciej fazy ma zadanie promowanie wśród pacjentów właściwych metod leczenia (zahamowanie postępu choroby oraz ograniczenie powikłań).