Stwardnienie rozsiane (SM)

Stwardnienie rozsiane (zwane również SM od łacińskiej nazwy sclerosis multiple) jest to przewlekłe i postępujące schorzenie centralnego układu nerwowego, które atakuje młodych ludzi między 20 a 40 rokiem życia i najczęściej dotyczy kobiety. Szczyt zachorowań to 30-35 lat.

Co to jest stwardnienie rozsiane

Stwardnienie rozsiane (zwane również SM od łacińskiej nazwy sclerosis multiple) jest to przewlekłe i postępujące schorzenie centralnego układu nerwowego, które atakuje młodych ludzi między 20 a 40 rokiem życia i najczęściej dotyczy kobiety. Szczyt zachorowań to 30-35 lat.

Przyczyny stwardnienia rozsianego

Są to rozsiane zmiany zwyrodnieniowe osłonek mielinowych włókien nerwowych w rdzeniu kręgowym i w mózgowiu.

Przyczyny stwardnienia rozsianego nie zostały jeszcze dokładnie poznane. Przyjmuje się, że podłoże choroby jest złożone i swój udział w rozwoju choroby mają zarówno czynniki immunopatologiczne, genetyczne jak i środowiskowe.

Czynniki immunopatologiczne: Ponieważ jest to choroba autoimmunologiczna, układ odpornościowy atakuje własne komórki, w tym przypadku komórki układu nerwowego.

Czynniki genetyczne: Zbadano, że stwardnienie rozsiane występuje częściej u tych pacjentów, w których rodzinach ktoś już chorował na SM.

Przyczyny środowiskowe: Prawdopodobnie takie czynniki jak miejsce zamieszkania i urodzenia (im dalej od równika, tym większa szansa choroby), zanieczyszczenie środowiska, palenie tytoniu, zła dieta i niedobór witaminy D mają wpływ na pojawienie się choroby SM.

Profilatyka

• Zapobieganie niedoborom witaminy D od najmłodszych lat (np. często przebywanie na słońcu),
• Unikanie palenia papierosów,
• Stosowanie diety bogatej w nienasycone kwasy tłuszczwe, które wspomagają pracę układu nerwowego i mózgu,
• Unikanie diety wysokokalorycznej, obfitej w węglowodany i tłuszcze,

Postaci kliniczne stwardnienie rozsiane (SM)

Postać rzutowo-remisyjna SM (RRMS)

Ten typ przebiegu dotyczy na początku choroby blisko 85–90% wszystkich pacjentów. Charakteryzuje się występowaniem tzw. Rzutów (inaczej nawrotów, ataków, zaostrzeń), czyli nagłych objawów uszkodzenia układu nerwowego, które mogą być objawami nowymi lub stanowić pogorszenie istniejących.

Objawy mogą trwać dniami, miesiącami lub nawet latami a następnie stan neurologiczne ulega poprawy. Wiele osób z SM nazywał rzut atakiem, rzut ma miejsce wtedy, kiedy występują nowe symptomy powracają stare oraz kiedy trwa więcej niż 24 godz.

Do rzutu dochodzi wtedy, kiedy komórki układu odpornościowego atakują rdzeni nerwowe w mózgu lub kręgu.

Pojedynczy rzut może trwać od kilku dni aż do kilku miesięcy, po ich upływie stan neurologiczny ulega częściowej lub całkowitej poprawie na czas remisji (dłuższe okresy poprawy samopoczucia lub całkowitego ustąpienia objawów). U niektórych chorych zdarzają się remisje trwające kilka lat. W przypadku całkowitego ustąpienia objawów na dłuższy okres przebieg choroby można scharakteryzować jako łagodny.

Postać pierwotnie postępująca SM (PPMS)

Jest to rzadka choroba SM dotyczy ok. 10-15% pacjentów na SM w wieku 40-50, u których po pierwszych objawach choroby nie obserwuje się remisji i chociażby częściowego cofnięcia objawów. Ta choroba charakteryzuje się stałym postępem choroby od samego początku. Pojawiające się objawy SM nie ustępują, a nasilają się w czasie i prowadzą do pogarszania funkcjonowania i narastania niepełnosprawności. W tej postaci zmiany przeważają w rdzeniu kręgowym.

Pogorszenie następuje stopniowo bez ewidentnych zaostrzeń. Postać ta częściej dotyczy osób z późnym początkiem choroby.

W tej postaci najwięcej osób ma problem z poruszaniem się.

Postać wtórnie postępująca SM (SPMS)

Postać wtórnie postępująca zazwyczaj pojawia się u osób, u których pierwotnie stwierdzono postać rzutowo-remisyjną SM.

Kiedy u osób z SM rzutowo-remisyjnym  występuje trwałe pogorszenie przez co najmniej 6 miesięcy, to bez względu na to, czy występuje zrzuty mówimy o postaci wtórnie postępującą SM.

Statycznie ok. 65% chorych postać rzutowo-remisyjnym rozwinie się po 15 latach postać wtórnie postępującą.

Objawy stwardnienia rozsianego

Najczęstszymi objawami są: zaburzenia czucia i wrażenia czuciowe w obrębie kończyn, zaburzenie wzroku, nie wyraźnie widzenia, zapalenia nerwu wzrokowego, całkowita utrata wzroku (rzadko, ale może występować), podwójne widzenie, problem z utrzymaniem równowagi i koordynacji, drżenie kończyn, niestabilny chód, zawroty głowy, brak koordynacji ruchu, wzmożona napięcia mięśni, zmiany w odbierze bodźców, zaburzenie mową, mowa bełkotliwa, spowolniona, mogą też występować problem z połykaniem (dysfagia), zaburzenie funkcji pęcherza moczowego, często potrzeb opróżnianie się, utrata kontroli nad opróżniania się, zaburzenie percepcji i zaburzenie emocjonalne, utrata pamięci krótko trwałej, trudności z koncentracją, chwiejność nastroju, uczuciem mrowienie, drętwienie (parestezje), kłucie czy uczucie przypominające porażenia prądem.

Stwardnienie rozsiane (SM) – rozpoznanie

Opiera się na:

• Zebraniu wywiadzie,
• Objawy,
• Badanie płynu mózgowo-rdzeniowego (możemy ustalić ciężkie choroby),
• Rezonans magnetyczny: umożliwia uwidocznienie zmian demielinizacyjnych,
• Badanie neurologiczne,
• Badanie czucia, słuchu